Szlifowanie to etap którego w naszym fachu się nie ominie. Mogę zaryzykować stwierdzenie, że to jeden z najważniejszych etapów w budowie modelu – bowiem odpowiednie szlifowanie nada naszym modelom, lub pojedynczym elementom ostateczny kształt. Modele pozbawione tego kroku wyglądają niestety na niedokończone, więc nie radzę zostawiać modeli nieoszlifowanych, gdyż wygląda to nieestetycznie i mało profesjonalnie.
1. Kilka słów teorii
Zapałka to podstawowy budulec, jednak niedoskonały, gdyż produkowany hurtowo, rożni się często wielkością, co często widać na modelu podczas klejenia. Naszym zadaniem jest tak wygładzić daną powierzchnie by zniwelować wszelkie nierówności.
Do wygładzania drewnianych, w naszym wypadku zapałczanych powierzchni stosowane są papiery i płótna ścierne. Są produkowane w arkuszach taśmach, w formie krążków trójkątów i innych zależnie od kształtu narzędzia, którego się używa do produkcji.
Podłożem papieru ściernego jest papier, tkanina, fibra lub papier płótnowany. Na tym podłożu na warstwie kleju przytwierdzone są ziarna materiału ściernego. Materiałem ściernym są minerały o zróżnicowanej twardości, które tworzą warstwę mikroskopijnych ostrzy, za pomocą których można stworzyć bardzo gładkie powierzchnie.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/ggg.jpg?2047273187)
Materiały ścierne to – naturalne – krzem oraz sztuczne tlenek aluminium, tlenek glinu, węglik krzemu, elektrokorund i inne (zależy od firm i technologii produkcji). Ziarna o takich samych wymiarach są nanoszone na jeden arkusz ścierny a ich wielkość (ostrokrawężnych cząstek materiały ściernego) określa się numerem ziarna. Powtarzany jest wielokrotnie na odwrocie arkusza ściernego by można było bez problemu zidentyfikować granulację papieru po podzieleniu go na części. Numer ziaren oznaczany jest literą P (ujednoliconą normą międzynarodową FEPA - Stowarzyszenie Europejskich Wytwórców Wyrobów Ściernych; W USA używany jest inny system klasyfikacji, nazwany CA MI.) np. P800 lub istnieje w formie liczby bez litery np. 220 zdj. Pełny zakres ziarnistości materiałów ściernych waha się od P12 do P5000.
2. W modelarstwie zapałczanym stosujemy arkusze od P40, w wyjątkowych sytuacjach, do P800, gdyż różnica w stosowaniu arkuszy wyższej numeracji jest niezauważalna. Zakres P800 do 1200 stosowany jest powszechnie np. w modelarstwie plastikowym.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01260.jpg?537173405)
P40- P60 – stosujemy na dużych powierzchniach modelu gdy mamy zamiar kłaść kolejną warstwę zapałek lub element nie będzie wystawiany na widok np. spód dużego modelu statku, pokłady etc. Używanie tych rozmiarów jest dosć niebezpieczne gdy używamy narzędzi elektrycznych np. szlifierki czy wiertarki.
Przykładowe etapy
1. P80 – P120 – można wykonać nim wstępne szlifowanie; najdłuższa faza
2. P150-240 – druga faza szlifowania
3. P400 – doskonale nadaje się do zakończenia szlifowania
4. P800 – polerowanie drewna, nadaje „połysk†szlifowanemu elementowi z zapałek
Moje etapy stosowane przy szlifowaniu modeli – P100(120), P240,P400, P800
Pamiętamy o usuwaniu zgromadzonego pyłu (np odkurzaczem). Podobnie usuwamy zgromadzony pył w szczelinach pomiędzy zapałkami, gdyż podczas lakierowania miejsca te się uwidocznią.
3. Elektronarzędzia czyli czym szlifować:
a) Szlifierki
Istnieje dużo różnych rodzajów szlifierek. m.in
- szlifierki polerki
- szlifierki oscylacyjne
- szlifierki taśmowe
- szlifierki walcowe
Powyższa grupa odnosi się do szlifierek stposowanych w stolarstwie do zazwyczaj większych drewnianych powierzchni. Są to zazwyczaj kosztowne profesjonalne narzędzia, jednak zbędne dla nas.Opisywać nie będę, gdyż są to narzędzia stricte stolarskie, które w szlifowaniu modeli nie są przeze mnie używane do tego są mało efektywne.
W naszym przypadku na uwagę zasługuje jeden rodzaj szlifierki mianowicie szlifierka tarczowa
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/szlifierka.jpg?728602976) Szlifierka taka niezwykle poręczna, jednak koszt zakupu też jest dosć wysoki.
b) wiertarka
Jednakże polecam najprostszy zestaw do szlifowania czyli wiertarka + dysk polerski + krążki z rzepem. Wiertarka z opcją regulowania obrotów oraz używanie krążków P100+ może znacznie przyspieszyć etap szlifowania nie niszcząc powierzchni, którą szlifujemy. Efekty są lepsze niż po szlifowaniu ręcznym o ile zachowamy względną ostrożność.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01248.jpg?716110158)
Wiertarkę można nabyć już za 30-40 zł, dysk polerski ok 6-9zł. poniżej mój wysłużony sprzęt
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01389.jpg?603585356)
Na dysk nakładamy krążek z rzepem i możemy zacząć szlifowanie.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01391.jpg?1428518053)
poniżej przykład szlifowania kadłuba Titanica.
Oczywiście wszelkie prace szlifierskie dokonujemy przed zamontowanie szczegółów lub innych elementów na powierzchni którą chcemy wyszlifować ;).
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01394.jpg?1221915458)
Staramy się by powierzchnia krążka ściernego dotykała szlifowanego podłoża w ok 40%. Próba czyszczenia cała powierzchnią krążka może spowodować wibracje co może uszkodzić szlifowaną powierzchnie.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01400_2.jpg?299087562)
Unikamy czyszczenia samą górą krążka gdzyż prowadzi to do jego szybkiego zużycia (zdj. niżej)
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01399.jpg?1998626775)
Taką wiertarkę można wykorzystać jako w/w szlifierkę tarczową. kładąc ją na krawędzi stołu, jedną ręką trzymając element szlifowany drugą przytrzymując wiertarkę.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01402.jpg?1134051402)
Inne rozwiązanie to budowa stoły z uchwytami na taką wiertarkę lub budowa własnej szlifierki tarczowej co jest dość proste jak się znamy na elektryce. Jednakże początkującym odradzam zabawy z prądem.
c) Miniszlifierka
Stosunkowo drogim, jednak ułatwiającym modelowanie jest miniszlifierka wraz z kompletem końcówek.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/e7d70c3296413817.jpg?474563772)
Sprzęt taki umożliwia wykonywanie wszelkich otworów, szlifowanie małych elementów, zaokrągleń. W zestawie znajdują się zazwyczaj przeróżne końcówki, które możemy wymieniać ze względu na okoliczność.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01271.jpg?1850361974)
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01417.jpg?1480573049)
Szczególnie interesujące w tym temacie są końcówki z papierem ściernym.
[attach=1]
Uwaga:
Czyszczenie urządzeniami elektrycznymi o wysokich obrotach (np. szlifierka kątowa) może spowodować przypalenie czyszczonej powierzchni wraz z wikolem. Wikol rozgrzany na powierzchni zapałek jest niesamowicie trudno usuwalny gdyż stygnąć twardnieje. Z tego względu używanie wysokoobrotowych narzędzi jest zalecane głównie doświadczonym modelarzom.
Powyższe sposoby odnoszą się do szlifowania za pomocą narzędzi elektrycznych. W dalszej części poradnika postaram sie pokazać proste, lecz skuteczne sposoby ręcznego szlifowania modeli.
Poradnik na bieżąco aktualizowany.
literatura:
1. W. Sokołowski "'Stolarstwo moje hobby", wydawnictwo: "Watra" 1990 r.
2. Zjęcia nr 3, 11
http://www.karba.com.pl/ (http://www.karba.com.pl/)
www.elektronarzedzia.ive.pl (http://www.elektronarzedzia.ive.pl)
autor: Marcin Krawczyk 2011
Kopiowanie w części lub w całości poradnika bez zgody autora zabronione
Najwięcej czasu poświęcimy na szlifowanie ręczne elementów modeli. W przypadku braku urządzeń elektrycznych można w prosty, ale skuteczny sposób zbudować ich substytuty. Szlifowanie ręczne wiąże się z dużym wysiłkiem, jednak jest to sposób najbardziej bezpieczny i nie ryzykujemy uszkodzenia powierzchni czyszczącej. W zasadzie większość elementów modeli będziemy zmuszeni czyścić ręcznie.
1. Czyszczenie arkuszem ściernym
Sprzedawany arkusz jest zazwyczaj duży, więc można podzielić go, rozrywając na krawędzi stołu.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/arkusz.jpg?121625684)
Nie zalecane jest wykorzystanie do tego celu nożyczek lub noży, gdyż materiał ścierny na arkuszu potrafi nam je stępić. Jeżeli posiadasz stare wkłady do noży segmentowych to możesz ich do tego używać. Ewentualnie możemy użyć starych nożyczek.
Najlepiej odciąć odpowiednią część np. w kształcie prostokąta.
Szlifujemy równolegle do położonych zapałek, uważając by nie zahaczyć o jakąś wystającą zapałkę i tym samym jej nie wyrwać lub nie zniszczyć papieru.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/j.jpg?2002409994)
Trzema palcami dociskamy papier do podłoża, kciukiem dociskamy go do dłoni. I tak przez kilka(naście) godzin :)
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01407.jpg?1226262108)
Zużyte krążki ścierne można także wykorzystać:
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01411.jpg?1374911416)
Zginamy na pół i szlifujemy::
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01414.jpg?1494334657)
2.Materiały ścierne
Powyższy sposób można usprawnić zaopatrując się w różnego rodzaju urządzenia ścierne, których obecnie jest cała gama. Są to
- klocki ścierne – z gumy,klocki korkowe, etc.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/150239.jpg?1957323200)
Obecne klocki szlifierskie majÄ… uchwyty, zaciski lub zaczepy do mocowania papieru
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/150251.jpg?882662241)(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/150251_0.jpg?871221565)
- gąbki ścierne
- ściernice
Służą on do wyrównania i wygładzania dużych powierzchni. Najlepiej wyciąć go ze sklejki. Do prowadzenia i podtrzymywania klocka płaszczyznowego służą rękojeść i uchwyt. Takie proste narzędzie zastępuje drogie i nie zawsze przydatne przenośne szlifierki taśmowe z napędem elektrycznym.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/150301.jpg?383926785)
3. Klocki domowej roboty.
Klocki szlifierskie najczęściej wykonuje się z drewna liściastego Stopę można wyłożyć gumą, elastyczną gąbką lub filcem. Drewno można zastąpić kawałkiem grubego styropianu.
Potrzebujemy:
- deseczka
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01316.jpg?36638059)
- arkusz papieru ściernego
- coś do cięcia arkusza np stare nożyczki jak na zdj.
- ew.klej do przyklejenia arkusza (wikol, klej polimerowy,etc)[/i]
Wycinamy odpowiedni fragment papiero dopasowany do wielkości deseczki. Następnie go przyklejamy.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01320.jpg?935097261)
Papier ścierny można podtrzymywać wraz z klockiem albo owinąć dookoła niego. Aby papier ścierny me przesuwał się, można go przytwierdzić gwoździem lub zszywką biurową pamiętając o tym, zeby połączenie nie przeszkadzało przy szlifowaniu, nie uszkadzało obrabianej powierzchni.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01388.jpg?1636924673)(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/dsc01321.jpg?1910551464)
Podczas szlifowania otworów, rowków, gniazd, naroży, kształtowych boków i innych łukowych powierzchni, tam gdzie klocki są nieprzydatne, można posłużyć się innymi prostymi przyrządami kawałkiem deseczki, drążkiem lub listwą odpowiednio oklejoną papierem.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/r.jpg?2018467667)
Takie klocki ścierne to doskonałe podłoże to szlifowania małych elementów modelu. Prawą ręką trzymamy element i czyścimy, lewą trzymamy klocek.
(http://modele.tawerna.biz/wp-content/gallery/poradniki/szlifowaniemelem.jpg?1509507342)
Możemy wykonać też samemu mniejsze patyczki ścierne:
[attach=3]
Są bardzo przydatne przy delikatnym zaokrąglaniu elementów okrągłych.
[attach=2]
To sÄ… proste lecz skuteczne sposoby na wyczyszczenie modelu stosunkowo tanim kosztem.
4. Pilniki do drewna
Kolejny artykuł pierwszej pomocy w szlifowaniu to pilniki do drewna. Rodząjów pilników jest stosunkowo dużo i każdy moze być wykorzystany do kształtowania elmentów modeli.
(http://www.narzedzia4u.pl/galerie/t/tarniki-komplet-3-sztuki_5124.jpg)
Furorę wśród pilników modelarskich robią pilniki do paznokci - bierzemy żonę, dziewczynę za rękę i udajemy się się do dobrego sklepu kosmetycznego - to pilnikowy raj dla modelarzy zapałczanych :)
Nie opłaca siekupować pilników w sklepach modelarskich, gdyż ceny czasami są wyższe o nawet 1000% od podobnych w zwykłym sklepie z narzędziami.
Pilniki okrągłe to nieodzowny element przy wykonywaniu róznych okręgów, powiekszaniu otworów etc.
[attach=1]
Przedstawiłem tutaj podstawy czyszczenia, szlifowania zapałek. W zasadzie magazynujemy wszystko co posłuży nam do czyszczenia modeli - któż wie, czy przypadkiem nie będzie nam potrzebne:).
literatura:
1. W. Sokołowski "'Stolarstwo moje hobby", wydawnictwo: "Watra" 1990 r.
2. Zdjęcia materiałów ściernych pochodzą z serwisu http://rg-narzedzia.com.pl (http://rg-narzedzia.com.pl) oraz http://www.narzedzia4u.pl/ (http://www.narzedzia4u.pl/) i zostały użyte w celach informacyjnych.
autor: Marcin Krawczyk 2011
Kopiowanie w częsci lub w całości poradnika bez zgody autora zabronione